Đoàn tàu hoàng gia Anh chuẩn bị ngừng vận hành vào năm 2027

Đoàn tàu hoàng gia Anh chuẩn bị ngừng vận hành vào năm 2027

Sau hơn một thế kỷ rưỡi phục vụ hoàng gia, đoàn tàu hoàng gia Anh sẽ chính thức ngừng hoạt động vào tháng 3 năm 2027 nhằm tiết kiệm chi phí, khép lại một biểu tượng lịch sử gắn liền với Hoàng gia Anh và ngành đường sắt nước này.

Từ những năm 1840, Nữ hoàng Victoria là người đầu tiên sử dụng tàu riêng cho việc di chuyển. Kể từ đó, đoàn tàu hoàng gia trở thành phương tiện mang tính truyền thống trong các chuyến công du nội địa của hoàng gia. Tuy nhiên, Vua Charles III dự kiến sẽ chấm dứt truyền thống này vào năm 2027.

Đoàn tàu nổi bật với màu đỏ claret đặc trưng sẽ dừng lăn bánh, thay vào đó, các thành viên hoàng gia sẽ di chuyển bằng trực thăng hoặc tàu hỏa thương mại. James Chalmers – người phụ trách tài chính Hoàng gia – bày tỏ sự tiếc nuối khi đưa ra quyết định này, song thừa nhận rằng "không thể mãi giữ lại những thứ đã cũ". Ông nhấn mạnh đoàn tàu là một phần không thể thiếu trong văn hóa và lịch sử nước Anh, được yêu mến qua nhiều thế hệ.

Nội thất bên trong tàu Hoàng gia Anh thời của Nữ hoàng Victoria. Ảnh: The Board of Trustees of the Science Museum

Thông tin về việc dừng hoạt động tàu khiến nhiều người dân Wolverton – thị trấn đường sắt đầu tiên trên thế giới và cũng là nơi đóng, bảo trì các toa tàu hoàng gia từ năm 1842 – không khỏi tiếc nuối. Chuyên gia đường sắt Philip Marsh cho biết: "Hầu hết người dân Wolverton đều có người thân từng làm việc cho đoàn tàu hoàng gia, và họ rất tự hào vì điều đó".

Andrea Rossi, Giám đốc DB Cargo UK – đơn vị vận hành tàu hoàng gia trong suốt 30 năm – chia sẻ: “Đây là một tin buồn đối với toàn ngành đường sắt. Mỗi chuyến tàu hoàng gia đều đặc biệt, và các lái tàu luôn cảm thấy vinh dự khi được điều khiển con tàu danh giá bậc nhất nước Anh”.

Hiện nay, đoàn tàu không còn giữ vẻ xa hoa như thời Nữ hoàng Victoria. Các toa tàu được đóng từ thập niên 1970, nội thất đơn giản, giống một khách sạn công vụ hơn là nơi nghỉ của hoàng gia. Do ít được sử dụng những năm gần đây, nhiều thiết bị đã xuống cấp.

Thực tế, ý định "nghỉ hưu" đoàn tàu đã từng được Hoàng gia Anh đề cập vào năm 1997, nhưng Nữ hoàng Elizabeth II vẫn giữ lại để sử dụng trong các dịp đặc biệt. Lần gần nhất tàu hoạt động là năm 2020, khi Hoàng tử William và Công nương Kate dùng nó để thực hiện hành trình hơn 2.000 km cảm ơn các lực lượng tuyến đầu chống dịch Covid-19.

Khi Nữ hoàng Elizabeth II qua đời vào năm 2022, nhiều người từng kỳ vọng linh cữu của bà sẽ được đưa về London bằng tàu hoàng gia. Tuy nhiên, kế hoạch đã bị hủy vì lý do an ninh.

Chi phí nâng cấp đoàn tàu lên tiêu chuẩn hiện đại dự kiến tiêu tốn hàng chục triệu USD, trong khi đóng mới còn tốn kém hơn – đặc biệt trong bối cảnh Hoàng gia đang cần ngân sách để trùng tu Cung điện Buckingham, với tổng chi phí lên tới 500 triệu USD.

Quyết định dừng hoạt động tàu của Vua Charles III – người vốn nổi tiếng với các quan điểm bảo vệ môi trường – khiến không ít người bất ngờ, nhất là khi ông chọn phương án thay thế bằng trực thăng, vốn có lượng khí thải cao hơn. Điều này cũng gây tranh cãi khi diễn ra ngay trước dịp kỷ niệm 200 năm ngành đường sắt công cộng Anh.

Báo cáo tài chính Hoàng gia giai đoạn 2024–2025 cho thấy hiệu quả sử dụng tàu rất thấp: trong năm chỉ có hai chuyến đi, tiêu tốn hơn 105.000 USD. Trong khi đó, Hoàng gia đã thực hiện tới 55 chuyến bay riêng và 141 chuyến bằng trực thăng, nâng tổng chi phí di chuyển lên 6,4 triệu USD – tăng gần 700.000 USD so với năm trước.

Tàu riêng không còn là điều phổ biến trong các hoàng gia châu Âu. Nhật Bản, Thụy Điển và Hà Lan đều đã loại bỏ phương tiện này. Hiện chỉ còn Đan Mạch và Na Uy duy trì toa tàu hoàng gia, nhưng cũng rất ít sử dụng.

Toa tàu hoàng gia đầu tiên được chế tạo vào năm 1842 cho Hoàng hậu Adelaide. Nữ hoàng Victoria là người đưa tàu hỏa trở thành biểu tượng gắn liền với hình ảnh Hoàng gia Anh, giúp bà di chuyển khắp đất nước để gặp gỡ người dân. Đoàn tàu từng là hiện thân của công nghệ tiên tiến với đèn điện, nhà vệ sinh, radio, điện thoại, phòng ngủ và bồn tắm.

Ông Marsh nhận định: “Nhiều công nghệ từng được áp dụng trên tàu hoàng gia sau này đã phổ biến trong các tàu thương mại. Tàu không chỉ tiện nghi, an toàn mà còn là nơi làm việc, nghỉ ngơi hiệu quả cho các thành viên hoàng gia”.

Trước khi ngừng hoạt động hoàn toàn, đoàn tàu hoàng gia dự kiến sẽ thực hiện một hành trình tạm biệt vòng quanh nước Anh để người dân có cơ hội chiêm ngưỡng lần cuối. Nhiều toa cũ đã được đưa về trưng bày tại Bảo tàng Đường sắt Quốc gia ở York.

“Tôi hy vọng các toa tàu sẽ được gìn giữ và trưng bày đúng cách, thay vì bị tháo dỡ”, ông Marsh chia sẻ thêm.

Bích Phương (Theo Vnexpress)